Đền Văn Diệm được nhân dân địa phương xây dựng để tôn thờ hai nhân vật thời Trần là Vương phi Thúc Hoa công chúa tôn thần và con gái là Minh Chiêu công chúa tôn thần. Tương truyền bà Thúc Hoa công chúa là vợ vua Trần Minh Tông (1314 – 1329), khi vua Trần Minh Tông mất, bà đưa con về quê ngoại là Văn Diệm sinh sống, tại đây bà đã bỏ nhiều tiền bạc mua ruộng đất và hiến cho làng để làm việc nghĩa, giúp đỡ tiền bạc cho những người nghèo khó của làng. Sau khi mất hai mẹ con bà được dân làng lập đền tôn thờ đến ngày nay.

Về lễ hội truyền thống:

Trước cách mạng Tháng 8/1945 đình Văn Diệm có hai kỳ lễ hội, kỳ thứ nhất từ ngày 10 đến 15 tháng 8 (âm lịch) là lễ hội mừng chiến công đánh giặc trở về của thành hoàng. Kỳ thứ hai vào ngày 12 tháng 11 (âm lịch) lễ hội kỷ niệm ngày sinh của thành hoàng Trần Hương Đăng.

Diễn biến của các kỳ lễ hội có thể tóm tắt như sau:

- Kỳ hội thứ nhất: Từ mồng 10 đến 15 tháng 8 (âm lịch).

- Ngày mồng 9 tháng 8: Hội đồng tộc biểu và các cụ bô lão và người của các giáp sẽ sửa một lễ gọi là lễ cáo yết, ra đình xin phép thành hoàng cho dân làng mở hội, đồng thời tiến hành các công việc chuẩn bị như vệ sinh toàn bộ khu vực đình và đường đi trong làng, đặc biệt là đường rước kiệu (nghênh thần), bao sái đồ thờ tự, chồng kiệu, cờ quạt… Các gia đình trong làng rộn rịp chuẩn bị lễ vật, tụ hội các con cháu đi làm ăn xa về làng tham dự lễ hội. Không khí trong làng sôi động suốt từ sáng đến đêm, nét mặt ai cũng hân hoan, vui vẻ hơn những ngày bình thường. Các cụ ông trong đội tế nam chuẩn bị quần áo, giầy, mũ, các cụ bà chuẩn bị quần áo dài, áo tứ thân, yếm, thắt lưng, các con cháu chuẩn bị lễ vật dâng cúng thành hoàng.

Làng Văn Diệm có 6 giáp là: giáp Đông, giáp Tây, giáp Nam, giáp Bắc, giáp Đoài và giáp Trung, mỗi giáp có khoảng 1 mẫu ruộng công điền để cày cấy. Khi làng vào đám (lễ hội), mỗi giáp phải có một mâm xôi trắng, một con lợn sống, trầu rượu, hoa quả vàng mã làm lễ vật để tế lễ thành hoàng. Lễ đó khi lễ xong được chia cho các hộ gia đình trong giáp để hưởng lộc. Việc làm lễ dâng thành hoàng các giáp phải làm hết sức cẩn thận, mang yếu tố tâm linh thành kính.

- Ngày mồng 10 tháng 8: Từ sáng sớm, các vị chức sắc của làng và dân làng các giáp đã tập trung tại đình để làm lễ rước. Sau khi dâng lễ thành hoàng thì lập đoàn rước sắc phong. Đoàn rước xuất phát từ đình và rước đến miếu cổ. Đoàn rước được bố trí như sau: đi đầu là đoàn các thanh niên mang cờ, rồi đến đoàn mang bát bửu, tiếp đến đoàn bát âm, sau đó đến kiệu long đình trên đặt sắc phong thành hoàng. Đi theo sau kiệu là các vị chức sắc trong làng xã, rồi đến các cụ đội lễ vật, đội tế và dân làng đi sau. Đoàn rước đi trong nhịp trống dong cờ mở, nhạc lưu thuỷ hành văn. Trang phục đủ mầu sắc của mọi người đã tạo nên nét riêng của lễ hội. Các cụ tế nam trong trang phục áo tế thụng, đầu đội mũ cánh chuồn, chân đi hia, các cụ bà áo dài, áo tứ thân, những thanh niên chưa vợ khiêng kiệu mặc áo nậu đỏ, quấn khăn đầu rìu. Làng quy định những người đội tế và khiêng kiệu không trong kỳ tang chế. Đoàn rước đi đến miếu an vị kiệu xong thì tổ chức tế thành hoàng, tế nam đủ ba tuần rượu xong lại rước trở lại đình. Trong khi đó dân làng, các dòng họ lần lượt đem lễ vật dâng cúng thành hoàng tại đình và miếu.

- Ngày 11 tháng 8: Tổ chức tế thành hoàng tại đình vào buổi chiều, tế đủ ba tuần rượu.

- Ngày 12 tháng 8 (trọng hội): lễ tế thành hoàng ba tuần rượu và dâng lễ “Tam sinh” gồm 1 con lợn, 1 con cá chép và 1 con gà trống cùng hoa quả, giầu rượu…

- Ngày 13 tháng 8: tổ chức tế thành hoàng ba tuần rượu.

- Ngày 15 tháng 8: tổ chức lễ tạ (rã đám), đóng cửa đình và kết thúc lễ hội.

Trong 5 ngày hội, ngoài việc tổ chức rước, tế, lễ, làng còn tổ chức nhiều trò chơi dân gian như đánh vật, đi cầu kiều, đánh cờ… các buổi tối hát chèo, hát nhà tơ (ca trù), tạo không khí sôi động trong dịp hội. Làng tổ chức trao giải cho những người thắng cuộc, giải chỉ mang ý nghĩa tinh thần là chính, nhưng rất nhiều người hồ hởi tham gia.

Kỳ hội thứ hai: Được tổ chức vào ngày 12 tháng 11 (âm lịch), kỷ niệm ngày sinh của thành hoàng Trần Hương Đăng. Trong kỳ hội này không tổ chức rước, không có các trò chơi dân gian mà chỉ có tế và lễ, làng và các giáp đều phải có lễ vật dâng thành hoàng, lễ vật gồm: xôi trắng, thịt lợn, hoa quả giầu rượu.

Hàng năm tại đền Văn Diệm có các sự lệ như sau:

Ngày mồng 10 tháng Giêng (âm lịch): dân làng đến làm lễ tế xuân, cầu phúc trong dịp đầu năm. Lễ vật gồm xôi, oản, hoa quả, trầu nước…

Ngày 20 tháng 3 (âm lịch): lễ kỷ niệm ngày mất của hai mẹ con bà Vương phi Thúc Hoa, các vị chức sắc của làng, giáp đều phải có lễ vật dâng cúng và tổ chức tế, lễ.

Ngày 15 tháng 7 (âm lịch), dân làng làm lễ vu lan, lễ vật cúng chay.

Theo thần tích còn lưu tại đình Văn Diệm, xa xưa dân làng ở đây có rất nhiều sự lệ trong một năm nhất thiết phải thực hiện không bỏ qua một sự lệ nào. Có thể kể ra như sau:

Ngày 11 tháng 11 âm lịch, trước ngày sinh của thành hoàng 1 ngày, làng phải có lễ cáo yết để đón thần nhập tượng, lễ dùng thịt lợn đen toàn sắc, thịt trâu, bò, xôi, rượu, ca hát 10 ngày.

Ngày 12 tháng 8 âm lịch, là ngày khánh hạ (chúc mừng), làng và các giáp phải làm lễ đón tế, lễ dùng thịt lợn, trâu, bò, xôi, rượu, ca hát 3 ngày.

Ngày mồng 10 tháng Giêng âm lịch, là ngày nhất khánh hạ, hành lễ dùng thịt lợn đen, xôi, rượu, ca hát, đánh cờ 3 ngày.

Ngày 13 tháng 3 âm lịch, là ngày nhất khánh hạ thánh phụ, hành lễ dùng thịt lợn đen, xôi, rượu, ca hát 1 ngày.

Ngày 15 tháng 6 âm lịch, là ngày nhất khánh hạ chính kỵ, nhất khánh hạ thánh Mẫu, lễ vật dùng xôi, hoa quả, ca hát.

Làng có lệ kiêng tên huý thành hoàng, kỵ hai chữ Hương Đăng, chính huý nhất thiết cấm dùng hai chữ Quảng Tê…

Trải nhiều biến động xã hội, để phù hợp với cuộc sống đương thời, dần dần các sự lệ quá cầu kỳ, tốn kém tiền bạc và công sức của người dân được giảm bớt. Bởi xưa kia lễ hội vui thật, nhưng đồng thời cũng là nỗi lo của nhiều gia đình khó khăn, vì phải lo lễ vật nhiều kỳ và cầu kỳ trong một năm đã ảnh hưởng đến đời sống và việc làm ăn của người dân. Một số nhà chỉ vì góc chiếu giữa đình mà phải bán ruộng, vườn, gán vợ, đợ con, thậm chí còn có người phải tha phương cầu thực.