Ngày trượt sau lưng

Đường về nhà vội vã

Không gian cứ um um, trùng trùng thung núi.

Lạnh. Vắng. Gió quẩn, chốc lại dựng ngược. Lạ. Tay ga người xe ôm vẫn không chùng. "Anh ta đang chở một tù nhân mới hoàn lương". Đoán tâm trạng người đằng trước phải nhộn nhạo lắm. Hắn thở mạnh, rồi nói:

- Tôi đi tù vì tội chứa chấp của gian, giả mạo giấy tờ. Nếu anh ngại...

Người lái xe ôm chỉnh chiếc gương chiếu hậu thẳng vào mặt hắn. Xong, anh nhoẻn miệng cười thật tươi. Hắn thấy lạ. Có điều gì mơ hồ khó hiểu. Kệ. Mình như hòn đá cạnh đường, còn sợ thứ gì trong đời nữa ?!... Xe đổ đèo. Đồng bằng oà trước mặt. Hắn so người trong cái lạnh rí rắc phơn phớt mưa xuân.

Ba tiếng đồng hồ rong ruổi, vừa mừng, vừa buồn ngủ vì cả đêm qua hắn thao thức. Hắn ngả đầu vào lưng người lái xe ôm. Giấc ngủ đến lúc nào.

- Tới đâu rồi anh?

- Phủ Lý rồi. Chú ngủ say quá. Đã đi được năm tiếng đồng hồ. Nếu tiện, chú kể về chú đi.

Con cò mà đi ăn đêm

Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao

Ông ơi ông vớt tôi nao

... …

Có xáo thì xáo nước trong...

Tiếng ru lõng bõng trôi, hắn nghển đầu, hớp được mạch nguồn quen lắm. Linh cảm mình trước sau gì cũng sẽ lĩnh án tù tựa lưới chớp xanh lè trùm xuống đầu và lê thê trong biến động gia đình hắn. "Phải chăng hàng xóm ta rặt thứ gồ ghề?". Sau nữa, cuộc đời hun hút khiến hắn như kẻ hụt hơi dù đã gồng lên chống chọi mọi sự đổi thay chóng mặt khôn lường. Hắn buồn, hắn thở dài.

 

Hai mươi bốn năm trước, vào cái đêm cuối tháng đen nhưng nhức. Ếch nhái oàm uôm hoà đồng tiếng chó tranh cái gừ gừ. Đom đóm đặc kịt như ma trơi, bà Na vặn mình để hắn tòi ra. Hắn tên là Đen. Lúc này, chồng bà - ông Khiền đang đóng quân ở tận Tây Nguyên. Tháng ngày nắng rãi làm công nhân cầu đường khiến sức lực bà còn bao và kiệt hẳn khi sự học của thằng con dừng ở lớp 6 trường làng. Khó khăn tỷ lệ thuận những ngày biền biệt của chồng. Lương hưu, bà Na chỉ chi đủ ba việc trong tháng: gạo nước, mắm muối, sách vở của con. Đành rằng lúc hắn vượng sức, cũng chịu khó làm đủ nghề, phụ hồ phụ vữa, khi học việc sơn xì cửa sắt nữa. Ngày ông Khiền từ biệt binh nghiệp với vết thương sọ não thường đau ê ẩm khi có tiếng động to bên cạnh. Nhà chuyển về ngõ Liên Thuận. Ngõ phố chưa kịp làm quen với hàng xóm mới thì xuất hiện đám cưới toàn người lạ. Vợ hắn là công nhân đóng giầy tại một xí nghiệp liên doanh.

Cuộc sống gia đình tưởng như dòng kẻ... thế mà.

Buổi sáng trong cái ngõ chật này.

Khi hàng thịt quay bà Lánh hôi hổi bốc hơi cũng là lúc: Đụp… đụp

- Mày có quàng lên không?

Chị Tuyết giơ tay phát vào mông con Bốc. Mắt mũi nó lèm nhèm gỉ. Lão Vở có tật dồn cái thú trong ngày vào việc thử khẩu súng bắn đạn ghém xem đạn toẽ, chụm thế nào. Rồi lại chỉnh ga-răng-ti cái xe Hy-ung-sung 150 phân khối mãi mười hai giờ khuya mới chịu dừng tay khiến con Bốc luôn đói ngủ. Chị Tuyết dạo này mê mẩn đĩa cải lương có tài tử Kim Hồng Diện ra vai. Chị cứ hồng rực, tít thò lò, lăn lóc như phải bả gã kép kém mình nửa con giáp mỗi lượt gã đổ câu hai. Oái oăm ơi hỡi oái oăm.

- Dơ.

Bộ ngực chị Tuyết phơi bầy thỗn thệ, làm lũ đàn ông hàng xóm phải hau háu vục mắt vào. Sướng. Như được xem tranh khoả thân. Nhìn, đủ biết các gã ước gì?! "Hai quả quý cứ rễn rệu thế kia mà sao thằng Vở không ý kiến gì - Rõ dơ". Bà mẹ chồng lại nguýt.

- Vở. Mày bảo thằng Vọn dẹp cái nghề mất phúc đi.

- Sao bà không nói thẳng chú ấy, cứ phải tôi.

- Tao chửi rát mặt nó rồi. Đồ thất đức. Chả trách mả bố chúng mày lạng.

Đoàng... lão Vở bóp cò. Chị Tuyết rướn người. Lũ đàn ông ngần ngừ bầm mắt vào hai bầu ngực lần cuối trước khi chuồn vội.

Đen quờ dép.

- Này thằng kia!

Dừng lại vài khắc, Đen thôi miên vào cái miệng có ba chiếc răng vàng. Và từ cái lỗ nhon nhen, hon hỏn cuối cùng cũng phát ra mấy câu giật cục:

- Anh tính... em làm tiếp thị cho công ty thằng Tòng.

Lão Vở đưa ngón tay quén cạp cái quần đùi kẻ soọc nghe tạch một tiếng, rề giọng, tiếp.

- Thấy chú vất vả, cũng biết sống. Nếu đồng ý, anh lệnh cho nó.

Quái lạ. Mẹ con lão này đương chuẩn bị chửi nhau về chuyện thằng em ruột dưới quê chuyên đánh lợn chết lên phố đút vào lò quay ròn bán ở chợ chiều, đầu ngõ. Lão Vở không dám cãi mẹ, nhưng ai động đến ông bố đã chết cách đây bốn năm là máu lão bốc hoả. Nhìn thằng Đen dòm vú vợ mình. Lão lầu bầu: "Tổ cha nó".

Mắt Đen quặp xuống chân "Lão chửi tay kép cải lương, đâu chửi ta". Xong, hắn giơ tay gãi đầu sồn sột".

- Dạ. Lương, thế nào anh?

"Bẹt" - chân lão Vở vung trúng mõm con chó Tô, khiến nó hực lên.

- Gấp ba cái "liên doanh - cửa sắt SURPER" mày đang làm.

- Nhưng em không có xe máy.

- Miễn đồng ý, anh "thiết kế" cho - OK?

- Được làm tiếp thị thì còn gì bằng.

- Vậy là xong.

Một ngày mới của Đen bắt đầu bằng niềm vui lớn khi viên đạn súng kíp nổ rất chụm... Tâm trạng Đen như mọc cánh. Tiếp thị. Công việc thương mại này hắn ước từ lâu. Hắn cảm thấy vị thế trong xã hội bỗng nhởn lên. Và cứ thế, Đen dại dột vay tiền mua rẻ cái xe máy Hon-đa đời 81 không giấy tờ. Mọi điều "ông anh lớn tuổi" nói, hắn đều tin sái cổ: "Xe nhập lậu, cà tàng, bạn tao đã đi mấy năm rồi, công an thèm sờ đến. Dùng một thời gian, không thích lại đưa anh nhượng hộ. Mình chân chính, của gian đâu mà sợ". Đen như lạc cõi mê thì thụt chạy ba triệu đồng để ông anh cùng ngõ hoàn chỉnh giấy tờ, đâu hay giấy tờ đó là thứ dởm. Bốc đồng mưu sinh, hắn nhắm mắt làm liều và tự cho đó cũng là một nẻo sinh nhai.

Công việc tiếp thị một tháng sau vẫn không động tĩnh. Lão Vở khất lần. Với lý do đang buồn vì hai con chim cảnh mua bạc triệu bị chuột cống xé lồng, nhai cả chân lẫn lông. Lão quyết bắn chết con chuột già nhưng chỉ được cái đuôi tróc lở ngọ nguậy lọt khe, tõm xuống chiếc bể chìm. Con chuột lọp bọp thọt vào cống ngầm, mất dạng. Đen rùng mình: "Hàng ngày có hai đứa trai bảnh choẹ, thắt nơ hẳn hoi đến vác mấy thùng nước lọc nhà lão Vở đi bỏ mối...".

Cuối cùng Đen biết đã bị lừa. Hắn hụt hẫng và không hiểu chuyện gì đang xảy ra với mình. Đến lúc chiếc còng số 8 sập khít khao vào cổ tay, hắn mới ngã ngửa: Cái xe là tang vật vụ cướp, đánh người gây thương tích. Mấy năm nay công an chưa tìm ra manh mối.

Hôm toà xử án, nhìn mẹ gầy rạc và nỗi đau tê buốt hằn rõ trên khuôn mặt hoang vắng của vợ khiến hắn buồn nguội lòng. Nhưng oái oăm thay, lúc đấy mọi thứ trong lòng hắn lại bị bao trùm bởi cảm giác duy nhất trào dâng, ấy là danh dự bị tổn thương. Trời ơi. Thứ danh dự xanh xao, èo uột kiểu này thường trụ trong những cái đầu non nớt, dại dột thời này. Tâm can hắn chỉ thực sự lắng lại khi phải miệt mài nhặt cỏ ở trại công. Hắn xót xa thương mẹ, thương cha... "Vợ trẻ sẽ thế nào khi mấy chục tháng ta xa nhà". Rồi láng giềng. Cả bên ngoại nữa. Hắn nhớ, cái hôm đám cưới. Ông già bà cả trong họ đưa cô ấy về với hắn. Cả họ có mỗi cô cháu gái. Những ông già, đầu đội khăn xếp, mặc áo cài khuy hạt. Những bà già vận áo dài gấm, cổ đeo tràng ngọc, miệng nhai trầu bỏm bẻm.

Ba mươi tư tháng tù giam, Đen qua bốn trại, hết HL.., đến XH.., vào tận TL... Hắn bấm đốt, đếm ngày theo tiếng kẻng cơm tù. Đúng sáng ba mươi Tết, hắn may mắn được hoàn lương trước hạn tù dăm tháng và bây giờ nhờ người lái xe ôm tốt bụng hắn sẽ kịp đón giao thừa cùng bố mẹ và vợ.

- Tổ cha nó.

Đen buột miệng chửi thề, làm người lái xe ôm bất giác giật mình "Lẽ nào tâm tính hắn chưa thay đổi". Trong lòng Đen dậy lên ý nghĩ "Việc đầu tiên khi ta về nhà là ngay tức khắc sẽ sang xin tí tiết gã hàng xóm chuyên múc nước bể ngầm đóng chai rồi trương là nước lọc cao cấp... đã làm cuộc đời ta khổ sở thế này".

Xe cứ chạy. Chuyện hắn đã hết. Người lái xe ôm trầm lặng. Anh như cảm thông chia sẻ mọi điều hắn kể. Rồi anh nói, như nói với chính mình:

- Em à, cuộc đời muôn nẻo, chẳng ai biết chắc chắn ngày mai mình sẽ ra sao. Chỉ có điều hãy sống tốt, trung thực thì rồi hạnh phúc sẽ đến với mình. Mà em cũng đừng có ý định thanh toán nhà Vở. Gã, sẽ tiêu thôi.

Xe đến thị trấn Văn Điển rồi qua Giáp Bát, thế là sắp về nhà.

Tới ngã tư đầu công viên, người lái xe ôm dừng lại.

- Chú chờ anh một chút.

Người lái xe ôm dựng xe, tới chỗ mấy em gái đang mỗi tay cầm một cành đào mời khách qua đường. Anh mua một cành to, thật đẹp. Chắc làm quà cho chị và các cháu nhân dịp chở khách ra Hà Nội.

Chiếc xe ôm len lỏi qua mấy cái ngõ hẹp. Đen thấy lạ, người lái xe ôm không cần hỏi đường mà vẫn đưa được hắn về tận ngôi nhà cấp bốn bên trong có ánh điện đỏ nhoè. Khụ khụ, tiếng cha hắn ho. Hắn nghĩ: Mọi nhà có Tết, nếu ta không về kịp chắc năm nay nhà cũng sẽ... Người lái xe ôm dúi vào tay hắn cành đào và vỗ nhẹ vào vai.

Mẹ Đen hiện ra trước cổng. Bà không lạ khi thấy con được về. Người lái xe ôm quay xe rồi gật đầu chào. Đen quên khuấy việc tiền nong.

- Chú Cao vào nhà uống chén nước đã.

- Thôi ạ. Đen đã về. Cháu xin phép về nhà cho kịp ca trực giao thừa của khu.

Đen trố mắt nhìn mẹ. Dường đoán được ý nghĩ trong đầu cậu con trai. Bà mẹ nói:

- Chú Cao là cựu chiến binh lính của bố con ngày xưa. Mấy năm con đi vắng, chú ấy đã giúp đỡ gia đình ta nhiều lắm. Lá đơn xin giảm án gửi vào trại, chú ấy cũng tự làm. Sợ ngày tết vắng tầu xe, sáng nay chú ấy nhận với cha vào tận Thanh Hoá đón con đấy.

Mắt Đen rưng rưng.