Thị trường nghệ thuật NFT đã tạo cuộc cách mạng trong thế giới nghệ thuật. Chỉ trong 2 năm, tác động của NFT đã làm tăng giá trị của thị trường nghệ thuật kỹ thuật số lên 10 lần. NFT đã thành công, tạo ra tới 10 triệu đô la mỗi ngày vào năm 2021.

Mặt tối của thị trường nghệ thuật kỹ thuật số: Hậu quả sinh thái của NFT.

Trong khi những con số hấp dẫn về NFT tiếp tục gây chú ý, thì thảm họa sinh thái để lại sau cơn bão của thị trường nghệ thuật kỹ thuật số chuyên về NFT đã bắt đầu được đưa tin trên các phương tiện truyền thông. Càng ngày, hình thức nghệ thuật tiền điện tử NFT đang chịu trách nhiệm cho hàng triệu tấn khí thải carbon dioxide làm nóng hành tinh được tạo ra bởi tiền điện tử.

Phòng trưng bày ảo để trưng bày các tác phẩm NFT

Ngay cả khi NFT đã cho phép nghệ thuật kỹ thuật số mở ra một thế giới mới, nó cũng là một thị trường đè nặng lên chúng ta, đặc biệt là về môi trường. Khi ta nói NFT, có nghĩa là tiền điện tử, là máy tính, những dòng mã rất phức tạp. Và thật không may, chúng lại tiêu thụ một lượng điện năng khủng khiếp. Ví dụ, nghệ sĩ kỹ thuật số Memo Akten đã tính toán lượng khí thải carbon của một NFT điển hình. Kết quả là rất đáng kinh ngạc: nó đòi hỏi lượng điện tương đương một tháng đối với một cư dân EU trung bình. Điều tương tự cũng xảy ra đối với tiền điện tử Ethereum, nó tiêu thụ nhiều như một quốc gia có quy mô như Libya. Đó là mức tiêu thụ năng lượng mà thế giới không thể chi tiêu hoặc lãng phí.

Mặt sáng của NFT: khả năng sáng tạo nghệ thuật mới.

Trước khi bàn về thảm họa sinh thái do NFT, chúng ta phải nhắc lại sự phổ biến của NFT. Sự hấp dẫn của nó dường như phụ thuộc vào bản chất nổi loạn và phong trào liên quan đến thị trường nghệ thuật truyền thống. Hơn nữa, bản chất phù du của nó như một thứ gì đó vô hình có lẽ là một hướng khác để giải thích sự phổ biến.

Ngày nay, với sự tham gia của Christie’s và Sotheby’s, thế giới nghệ thuật kỹ thuật số tiếp tục đạt được tính hợp pháp và khả năng hiển thị. Có một thực tế chắc chắn rằng cơ hội tiếp xúc của các nghệ sĩ đã tăng lên gấp bội. Cho dù đó là quyền bán lại được cấp cho các nghệ sĩ hay thông qua các cuộc triển lãm trong vũ trụ ảo, các nghệ sĩ được hưởng lợi rất nhiều từ công cụ mới này. Nói cách khác, các nghệ sĩ có phương tiện để kiếm sống phong phú thông qua nghệ thuật kỹ thuật số. Đây là một phần của sự thay đổi câu chuyện đối với người nghệ sĩ đã gặp khó khăn trong thời gian dài về khoản thu hồi tài chính.

Tuy nhiên, các nhà hoạt động khí hậu tin rằng những lời chỉ trích mà NFT phải đối mặt là chính đáng: Một thảm họa sinh thái.

Điều thú vị là tính năng ước tính lượng khí thải carbon NFT trên trang web của Akten không còn khả dụng. Sự phẫn nộ gây ra bởi lượng phát thải khí nhà kính ước tính liên quan đến các NFT riêng lẻ, khiến Akten phải tự ý hạ gục nó.

Vấn đề sinh thái của NFT nằm ở mức tiêu thụ chứ không phải ở sản xuất. NFT hiện đang chạy thông qua một hệ thống bảo mật của tiền điện tử như Ethereum và bitcoin để bảo vệ giao dịch. Hệ thống hoạt động thông qua một loạt các câu đố phức tạp, giống như một cuộc truy tìm kho báu khiến việc xâm nhập hồ sơ tài chính ngày càng trở nên khó khăn hơn. Những câu đố khó này được tạo ra bởi những cỗ máy ngốn năng lượng.

Quá trình này vô cùng hiệu quả về mục đích. Ý tưởng là bằng cách sử dụng hết lượng điện năng dồi dào, được đặt tên một cách mỉa mai là đơn vị “khí đốt”, người ta phải trả rất nhiều tiền để tham gia. Điều này hoạt động như một rào cản chọn lọc chỉ cho phép những người chơi nghiêm túc tham gia thị trường. Do đó, Ethereum sử dụng lượng điện nhiều như toàn bộ đất nước Libya!

Trong tình trạng hiện tại của thị trường kỹ thuật số, NFT phần lớn được mua và bán trên các thị trường như Nifty Gateway và SuperRare. Những thị trường này sử dụng độc quyền tiền điện tử Ethereum. Bạn có thể bắt đầu thấy vấn đề với mối quan hệ của NFT với Ethereum. Và vấn đề không dừng lại ở đó!

Susanne Köhler, nhà nghiên cứu về công nghệ blockchain bền vững tại Đại học Aalborg của Đan Mạch cho biết: “Nhiều giao dịch NFT gửi một tín hiệu kinh tế mạnh mẽ hơn cho các thợ mỏ, điều này có thể dẫn đến tăng lượng khí thải. Nếu NFT dẫn đến sự gia tăng đáng kể về giá trị của Ethereum, các thợ đào có thể cố gắng kiếm tiền bằng cách tăng số lượng máy họ sử dụng. (Như ta biết, một người hoạt động trên tiền điện tử được gọi là thợ đào). Nhiều máy móc hơn thường có nghĩa là ô nhiễm nhiều hơn. Bất kỳ tiến trình nào cũng sẽ bị dư thừa bởi một hệ thống được thiết kế để giữ cho mọi thứ không hiệu quả.

Đã đến lúc suy nghĩ lại về mô hình.

Cuộc tranh cãi về khí hậu xoay quanh NFT đang ngày càng gia tăng. Bản chất gây ô nhiễm của NFT đã khiến một số nghệ sĩ - bao gồm cả những người đã được hưởng lợi từ cơn sốt - phải suy nghĩ lại về mô hình bán hàng. Một giải pháp dễ dàng? Các nhà phê bình coi đó là một giấc mơ viển vông. Vì hình thức nghệ thuật NFT là một hiện tượng khá gần đây, có rất ít dữ liệu để các chuyên gia không thiên vị phân tích để tìm ra các giải pháp kiên quyết.

Chúng ta có thể thực sự có NFT gọn gàng hơn, xanh hơn, sạch hơn không?

Các nhà bảo vệ môi trường đang gây áp lực buộc thị trường phải thay đổi. Một ví dụ gần đây về điều này có thể được tìm thấy trong trường hợp của ArtStation, một thị trường trực tuyến dành cho các nghệ sĩ kỹ thuật số. ArtStation đã hủy bỏ kế hoạch ra mắt nền tảng cho NFT trong vòng vài giờ sau khi nhận được phản ứng dữ dội. Những người muốn tách mình ra khỏi nghệ thuật tiền điện tử, có chung niềm tin vào sự vô đạo đức với môi trường của nó, đang ngày càng gia tăng về số lượng.

Hơn nữa, Mike Winkelmann, được nhiều người coi là cha đỡ đầu của NFT, hay còn gọi là Beeple, đã đưa ra một đề xuất cá nhân. Anh ấy đã thề rằng tác phẩm nghệ thuật trong tương lai của anh ấy sẽ là carbon “trung tính” hoặc “tiêu cực”. Anh có kế hoạch bù đắp lượng khí thải từ NFT của mình bằng cách đầu tư vào các dự án bảo tồn và năng lượng tái tạo. Chi phí ước tính khoảng 5.000 đô la để bù đắp lượng khí thải từ một trong những bộ sưu tập của mình. Hiện tại, vẫn còn phát thải khí nhà kính liên quan đến NFT của anh mặc dù anh đã cố gắng vượt qua điểm số.

Trong khi mọi người cố gắng tìm ra những khúc mắc trong tất cả các giải pháp được đề xuất này, cuộc khủng hoảng khí hậu ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn. Trong bối cảnh thực tế của các thảm họa liên quan đến khí hậu, có một số người từ chối tham gia vào thị trường NFT. Cuối cùng, nghệ sĩ là những người thúc đẩy thay đổi nhiều nhất. Nếu thị trường NFT không đáp ứng nhu cầu của họ, các nghệ sĩ có thể bắt đầu khai thác NFT của họ trên thị trường bằng cách sử dụng tiền điện tử sạch hơn. Đã có một nỗ lực do nghệ sĩ đứng đầu nhằm quyên góp tiền để thưởng cho những người có thể tìm ra những cách mới để làm cho nghệ thuật tiền điện tử bền vững hơn.

An Cư (Theo artsper.com)

Nguồn Văn nghệ số 38/2022